kartezjuszmedytacje o filozofii pierwszej

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

idea Bytu absolutnie doskona�ego, a więc Boga, istnienie Boga jest ca�kowicie udowodnione.
2 Zaczynająca się po myślniku część tego zdania jest naddatkiem w stosunku do tekstu �acińskiego, jednym z bardzo wielu
występujących w przek�adzie francuskim, lecz przez to szczególnym, że znikną� on z kolejnych wydań, czemu zresztą nie należy się
dziwić, zważywszy koincydencję w tym ustępie idei trudnych dla pobożnego umys�u do pogodzenia ze sobą w zbytniej bliskości
(przyp. t�um.).
17
Pozostaje mi jeszcze zbadać, w jaki sposób naby�em tę ideę. Nie otrzyma�em jej przecież poprzez zmys�y;
nigdy też nie narzuca mi się ona wbrew mej woli, jak to zwykle bywa z ideami rzeczy zmys�owych, gdy
przedstawiają się one lub wydają się przedstawiać zewnętrznym organom zmys�ów. Nie jest też ona
wytworem czy fikcją mojego umys�u, jako że nie ma we mnie zdolności do umniejszenia czegoś ani dodania
do niej. Dlatego też nie pozostaje mi do powiedzenia nic innego niż to, że idea ta zosta�a zrodzona i
wytworzona wraz ze mną, wtedy gdy ja sam zosta�em stworzony, podobnie jak to jest z ideą mnie samego. I
doprawdy nie należy się dziwić, że Bóg, tworząc mnie, wprowadzi�we mnie tę ideę, będącą niczym znak
towarowy umieszczony przez wytwórcę na produkcie. Nie jest przy tym konieczne, aby ten znak by�czymś
różnym od samego wytworu, lecz na podstawie samego tylko faktu, że Bóg mnie stworzy�, staje się bardzo
prawdopodobne, iż w jakiś sposób stworzy�mnie on na swój obraz i podobieństwo i że podobieństwo to, w
którym, jak się okazuje, zawarte jest [posiadanie] idei Boga, rozpoznaję dzięki tej samej zdolności, dzięki
której poznaję samego siebie. To znaczy, kiedy dokonuję refleksji nad samym sobą, wtenczas nie tylko
pojmuję, że jestem czymś niedoskona�ym, niepe�nym i zależnym od czegoś innego, dążącym i aspirującym
nieustannie do czegoś lepszego i większego od siebie, lecz jednocześnie uświadamiam sobie również i to,
że ten, od którego zależę, ma w sobie wszystkie te wielkie rzeczy, do których aspiruję i których idee w sobie
znajduję, i to maje niejako nieokreślone i potencjalne, lecz faktycznie, w rzeczywistości i w sposób
nieskończony, a więc że jest Bogiem. Ca�a si�a argumentacji, której uży�em tutaj, aby udowodnić istnienie
Boga, polega na zrozumieniu, iż nie by�oby możliwe, aby moja natura by�a taka, jaka jest, czyli abym mia� w
sobie ideę Boga, gdyby Bóg nie istnia�naprawdę - ten sam Bóg, powiadam, którego idea jest we mnie, to
znaczy posiadający wszystkie te najwyższe doskona�ości, o których nasz umys�może mieć jedynie s�abe
pojęcie, nie mogąc ich jednak zrozumieć, Bóg, którego nie dotyczą żadne braki i który nie ma w sobie
niczego, co oznacza�oby jakąkolwiek niedoskona�ość. Z tego zaś wynika dostatecznie jasno, że nie może on
być zwodzicielem, bo też i naturalne świat�o rozumu poucza nas, że oszukiwanie powiązane jest koniecznie
z jakąś wadą.
Zanim jednak zbadam to dok�adniej i zanim przejdę do rozważenia innych prawd, które można stąd wysnuć,
wydaje mi się bardzo odpowiednie zatrzymać się jeszcze jakiś czas na kontemplacji najdoskonalszego Boga,
aby zważyć bez pośpiechu wszystkie jego cudowne przymioty, aby przemyśleć, podziwiać i uwielbić
niezrównane piękno tej ogromnej świat�ości, na tyle przynajmniej, na ile pozwolić mi na to mogą si�y mej
duszy, w pewien sposób przez nią oślepionej. O ile bowiem wiara poucza nas, że najwyższa szczęśliwość w
innym życiu polega na samym jedynie oglądaniu Bożego majestatu, o tyle teraz będziemy mogli doświad-
czyć tego, że podobne medytowanie, choć nieporównanie mniej doskona�e, daje nam poznać większą
radość niż wszelka inna, jaką jesteśmy zdolni odczuwać w tym życiu.
Medytacja czwarta - O prawdzie i fałszu
W ciągu ostatnich dni tak bardzo przyzwyczai�em się oddzielać swój umys�od zmys�ów i tak dok�adnie
zrozumia�em, jak niewiele poznaję w sposób pewny na temat rzeczy cielesnych, a o ileż więcej wiadomo mi
o duszy ludzkiej, i jeszcze znacznie więcej o samym Bogu, iż teraz będzie mi �atwo odwrócić myśl od
rozważania rzeczy zmys�owych lub podlegających wyobrażeniu, a zwrócić ją ku tym, które, wolne od
wszelkiej materialności, są czysto inteligibilne. I z pewnością moja idea duszy ludzkiej, duszy jako czegoś, co
myśli, nie rozciągającego się na d�ugość, szerokość i g�ębokość i nie mającego udzia�u w niczym, co
przynależy cia�u, jest bez porównania bardziej wyrazna niż idea jakiejkolwiek rzeczy cielesnej. Gdy tylko
zauważę, że w coś wątpię, to znaczy, że jestem czymś niepe�nym i zależnym, idea bytu pe�nego i [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki