Barbara Tuchman Telegram Zimmermanna

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

niekłamaną przyjemnością przedłożył całość dowodów amerykańskiemu ambasadorowi panu
Page, wraz z wyrazami brytyjskiego szacunku. Page, który był żarliwie pro- aliancki i aż chory z
frustracji, że Wilson całkiem odwrócił się od niego, czuł się uszczęśliwiony mogąc przesłać je do
Waszyngtonu. Brytyjczycy z ostrożności, gdyż nie całkiem dowierzali Wilsonowi, że okaże
stosowne oburzenie, opublikowali we wrześniu najbardziej obciążające dokumenty w
parlamentarnej Białej Księdze.
Z całą niechęcią dostosowując się do powstałej sytuacji prezydent ogłosił austriackiego
ambasadora za persona non grata i zażądał jego odwołania, lecz nie podjął jeszcze żadnych
kroków przeciwko niemieckim attaches. Faktyczny skutek z ujawnienia dokumentów Archibalda,
które nałożyło się na sprawę teczki Alberta i konspirowanie Rintelena z Huertą był dużo
głębszy, choć mniej jawny. W tym bowiem momencie w oficjalnych nastrojach tkwiło tyle
poirytowania w odniesieniu do Niemiec, wobec długo przeciąganej sprawy Lusitanii , że
wydawało się, iż lada chwila nastąpi ostateczne zerwanie stosunków. Rewelacje o sabotażach i
spiskach obudziły departament stanu wstrząsem przerażenia, że Niemcy mogą być aż tak
niebezpieczni. Zerwanie może nastąpić, zanim otrzymasz ten list pisał pułkownik House w
połowie września. Wszyscy jeszcze raz przyglądali się największemu kłopotowi Ameryki
granicy z Meksykiem. Dotychczasowa polityka Wilsona wobec Meksyku została gwałtownie
zatrzymana i obrócona o sto osiemdziesiąt stopni.
6.
Viva Villa! Made in Germany
Od dnia kiedy Carranza zamienił Huertę, został utrapieniem Wilsona, który uskarżał się:
nigdy nie znałem człowieka bardziej trudnego we współpracy . Jego niegdyś podziwiany
konstytucjonalizm przyjął formę dekretów przeciwko cudzoziemskiej własności i ani na jotę
nie okazał się bardziej uległy amerykańskiemu wpływowi niż Huerta, a w istocie rzeczy mogło
się wydawać, iż różni się od niego tylko tym, że nie zamordował swego poprzednika (co zresztą
nadrobił w kilka lat pózniej zgładzając generała Zapatę). Gorzko rozczarowany Wilson przez
jakiś czas rozważał, czy generał Obr�gon mógłby być człowiekiem na takie czasy , pózniej
jednak za podszeptem sekretarza stanu Bryana doszedł do zadziwiającej konkluzji, że
człowiekiem, z którym najbezpieczniej się związać jest być może Pancho Villa, niepiśmienny
rabuś, z bujnym wąsem i rozbieganymi oczyma, pod którego władaniem znajdował się cały
północny Meksyk.
Pochwalający jedynie sok grejpfrutowy abstynent Bryan zadecydował, że Villa jest
idealistą , ponieważ nie pali i nie pije. W pojęciu Bryana idealista ten oparł się destruktywnym
wpływom pozostającej pod jego komendą hałastry, upijającej się teąuillą dwa razy dziennie,
palącej bez przerwy marihuanę. Lecz logika nie była mocnym punktem Bryana. Ten jego oraz
Wilsona nowy kandydat był pyszałkowatym kogutem, który znacznie łatwiej strzeliłby
człowiekowi w brzuch, aniżeli uścisnąłby mu rękę. Pewnego razu, gdy jakiś amerykański
dziennikarz przeprowadzał z nim wywiad, zirytowany wrzaskami pijanego żołnierza Villa
niedbale wyciągnął rewolwer i nie przerywając konwersacji strzelił przez okno zabijając biedaka
na miejscu.
Villa był uszczęśliwiony, że może uważać amerykańskiego prezydenta za swego amigo, co
zaś do Amerykanów, to aż do 9 sierpnia 1915 roku sekretarz stanu Lansing, następca Bryana,
zalecał udzielanie poparcia Villi, ażeby choć dla upozorowania opozycji wobec zarozumiałego
i opornego Carranzy uczynić go bardziej uległym.
Ale wówczas nastąpiła gwałtowna ekscytacja z powodu wyczynów Archibalda i Alberta,
ujawnienie zamierzeń Niemiec co do Huerty i pogłębienie się kryzysu w sprawie okrętów
podwodnych. Wobec przewidywania rychłego Zerwania stosunków z Niemcami dokonano
całkowitej zmiany polityki meksykańskiej. W pazdzierniku 1915 roku Stany Zjednoczone nagle
uznały Carranzę jako prezydenta Meksyku, co zdumiało cały świat. Villa wpuszczony w maliny, i
to przez swego amigo, wściekł się; nikt nie potrafił tego zrozumieć, choć tok wywodu był prosty.
Lansing sprecyzował go w swym dzienniku:
Niemcy pragną podtrzymywać zamęt w Meksyku dotąd, aż Stany Zjednoczone zostaną
zmuszone do interwencji; przeto nie wolno nam interweniować.
Niemcy nie chcą, by w Meksyku powstała choć jedna dominująca frakcja; przeto musimy
uznać jedną frakcję za dominującą w Meksyku.
Całość sprowadza się do tego: przede wszystkim musimy rozważać stan naszych możliwych
stosunków z Niemcami; wszelkie nasze posunięcia wobec Meksyku należy do nich dostosować.
Nową politykę natychmiast wprowadzono w czyn. Amerykanie zawarli porozumienie, na
mocy którego oczekującemu w Agua Prieta na atak oddziałów Villi dowódcy wojsk Carranzy na
północy umożliwiono sprowadzenie posiłków przez użycie omijających góry amerykańskich linii
kolejowych i to biegnących po amerykańskim terytorium. Gdy na początku listopada niczego nie
podejrzewający Villa zaatakował schodząc ze wzgórz jego siły zostały zdziesiątkowane. Bitwa
pod Agua Prieta załamała całą jego potęgę i zmusiła do wycofania się podczas zimy przez
zasypaną śniegiem sierrę, po czym pozostał jedynie z bosymi, poodmrażanymi, na wpół
zagłodzonymi resztkami dawnej armii i z wprost obłędnym pragnieniem odwetu na gringos,
którzy go tak podle zdradzili. Skutki miały być pożałowania godne.
Storpedowanie 7 listopada kolejnego statku handlowego Ancona jeszcze bardziej zaogniło
stosunki z Niemcami. Wilson chciał zastosować jakieś ostrzejsze posunięcie niż sama
dyplomatyczna nota, które gniew Ameryki określiłoby w sposób nie podlegający wątpliwości.
Czy nie moglibyśmy odesłać do domu tych paskudnych podrzędnych figur? podsunął
pułkownik House. Oczywiście było to możliwe. Z pism Archibalda wyciągnięto dowody
obciążające von Papena i Boy-Eda i stanowczo zażądano ich odwołania.
Wywołało to sensację. Gazety rozpoczęły publikowanie wszystkiego, co tylko udało im się
uzyskać na temat niemieckich spisków. Dla spotęgowania wrażenia rząd stopniowo udostępniał [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki